Helder communiceren. Hoezo?!?

We voeren dagelijks gesprekken: met onze partner, kinderen, collega's, vrienden, werkgever enz...Meestal verlopen de gesprekken positief...maar plots kunnen gesprekken plotseling een niet- gewenste noch voorziene kant uitgaan. Herkenbaar?

Het gesprek begint aangenaam, ontspannen en er gebeurt iets, of de ander zegt iets, waardoor je het gevoel krijgt dat je vastloopt in het gesprek of om elkaar heen draait; je hoort jezelf reageren, helemaal anders dan je je had voorgesteld en je voelt als het ware een knoop in je maag.
En uiteraard voelt je gesprekspartner dit ook.
Voor je het goed en wel beseft, ben je in de ' dramadriehoek ' belandt.

Een heel interessant model om communicatie nader te bekijken is ' transactionele analyse '.
Als ik dit model nader toelicht, zal niemand verbaasd reageren, maar wel herkennen dat we allemaal wel eens in die driehoek belanden, maar we kunnen dit ook voorkomen.

De dramadriehoek komt uit de TA ( Steven Karpmann) en geeft een beeld hoe we in elkaar steken, gebaseerd op drie egotoestanden, die we allen in ons hebben nl een Ouder, een Volwassene en een Kind.  ( O- V- K )

• Heel eenvoudig uitgelegd: De O(uder) omvat alle communicatie ( meningen, uitspraken, oordelen...) van ouders/opvoeders uit onze eerste opvoedingsjaren. En dat het er heel veel zijn...hoef ik niet nader te verklaren.

We weten dat deze door de tijd heen vervormd zijn tot waarden, normen, overtuigingen. We hebben deze vaak voor waar aangenomen. Het is vaak nog een plaatje dat afgespeeld wordt, indien we zelf de inhoud van dat plaatje niet hebben onderzocht, laat staan ondertussen veranderd hebben.
Maar toch, het kan wel eens helemaal fout gaan in onze intermenselijke communicatie.

• De V(olwassene) reageert op een gelijkwaardige manier in communicatie, en niet vanuit emoties, wat niet betekent dat de V(olwassene)  emoties negeert of onderdrukt, emoties kunnen ook gecommuniceerd worden vanuit een V(olwassene) positie.

Dit maakt dat je in deze positie op een volwassen manier in de verbinding reageert, waardoor de gesprekspartner meestal op een gelijkwaardige manier anticipeert. Meestal, niet altijd...afhankelijk van de manier waarop de ontvanger de boodschap hoort en interpreteert.

• Het K(ind) daarentegen omvat alle reacties die ons terugbrengen naar het kind in ons dat vanuit emoties en gedragingen reageert.

In communicatie zenden we voortdurend boodschappen uit in één van de 3 ego- toestanden, en de ontvanger doet dit ook. Het zijn de transacties die mede bepalen vanuit welke ego-positie de ander reageert.

Tot zover...vanwaar komt het begrip ' dramadriehoek'.
In het geval we in een moeilijk gesprek verwikkeld geraken, of er is een discussie, een conflict, het gesprek verloopt niet aangenaam, hanteren we onze eigen vaste communicatiepatronen en die patronen kunnen we herleiden tot de drie posities nl de Aanklager, het Slachtoffer en de Redder.
Die drie rollen verhouden zich perfect tot elkaar en zoals de dramadriehoek het aangeeft: het gesprek eindigt dan in een drama.

Wat doet de Aanklager? Nou, die schept er plezier in anderen op hun meest gevoelige plekken te pakken en legt de schuld van de moeilijkheden of het conflict helemaal neer bij de ander!  De ander krijgt dan een schuldgevoel en komt niet op voor zichzelf. De aanklager voelt zich in zijn nopjes!
De aanklager communiceert vanuit de O(uder) of vanuit het K(ind).

Herken je volgende uitspraken vanuit de O(uder): ' Je moest je schamen ' , ' Dit hoor je niet te zeggen ', ' Je bent helemaal gestoord, je bent helemaal fout'.
                                uitspraken vanuit het K(ind) : ' Door jou voel ik me zo verdrietig, kijk wat je me aangedaan hebt ' , ' Ik ben boos en wil niet meer met je praten ', ' Je laat me altijd in de steek, ik voel me zo eenzaam '.

Als er een Aanklager is, is er natuurlijk ook een Slachtoffer- deze gedraagt zich hulpeloos, angstig, is bang om fouten te maken, afgerekend te worden en in dit gedrag kan het slachtoffer zich zielig gedragen waardoor hij reddersgedrag in de omgeving uitlokt of anderen beïnvloedt om de aanklager aan te klagen.
In de beide situaties communiceert het Slachtoffer vanuit het K(ind).
Herken je de volgende uistpraken van de Redder: ' Kom maar hier, ik zal dit eens snel voor je regelen ' , ' Ach, arme lieverd, ik zal je helpen, op mij kan je rekenen ' .

De Redder is iemand die meestal ( ongevraagd) het slachtoffer graag wil redden en hierdoor maakt hij anderen afhankelijk van zijn hulp. Hij neemt dan vaak de verantwoordelijkheid van de ander over, bepaalt wat goed/ beter is voor het Slachtoffer enz...

Het boeiende in communicatie is de wisselende dynamiek in de verschillende posities in een moeilijk gesprek of in een conflict. De ' Redder ' kan plotseling de positie van ' Slachtoffer ' innemen in het geval de aanklager zich richt naar de redder. In het geval we de ander niet vertrouwen of achterdochtig zijn, verwijten we de ander van een verborgen agenda. Herkenbaar?

In dergelijke situaties wisselen de drie posities zich voortdurend af en zijn we alleszins niet meer vanuit de volwassene in het contact en zitten we vast in de dramadriehoek.

Eénmaal je inziet dat je in die dramadriehoek vastzit, kan je je positie veranderen en kijken in welk ego-stuk je terechtgekomen bent : de O(uder) of het K(ind).

Beste tips om uit de dramadriehoek te blijven is je niet laten verleiden om één van die rollen op te nemen. Je wint er helemaal niets bij en de communicatie eindigt meestal in een drama: wie heeft gelijk en wie heeft ongelijk. Resultaat: verlies-verlies!

Hoe moeilijk het ook kan zijn om de tips toe te passen, omdat we vaak in moeilijke gesprekken in één van die rollen terechtkomen is de emoties waarnemen en niet te reageren vanuit het K(ind) of niet te reageren vanuit de kritische, afwijzende, oordelende O(uder), maar aandachtig te luisteren naar hetgeen wordt gezegd, neutraal te blijven, de situatie van bovenaf te bekijken en te blijven communiceren op een gelijkwaardige manier...ook al verleid je gesprekspartner om het spel mee te spelen ( onbewust).

Mensen die overwegend vanuit emoties communiceren, reageren vaker geladen, zwaar, schuldinducerend, en vanuit een ' slachtoffermentaliteit '.

Moedig je gesprekspartner aan om te communiceren vanuit gelijkwaardig niveau, sta allebei open voor terugkoppeling, want we kunnen in communicatie voortdurend heel veel leren over onze communicatiestijl, onze ego-posities en hoe we die posities kunnen veranderen op een positieve manier.
Voor de Redder is het belangrijk het Slachtoffer aan te moedigen assertiever te worden, zich niet terug te trekken vanuit het ' arme- ik ' gevoel,, want een Redder kan wel eens het deksel op zijn neus krijgen ...' Had je je maar niet gemoeid....'.  Want dan komt de Redder in opstand en reageert dan op zijn beurt weer met een ' Slachtoffer' positie. ' Ik wil altijd helpen, en zie nu, stank voor dank '.

Voor het Slachtoffer betekent dit dan eigen verantwoordelijkheid nemen, zelf nadenken en reflecteren, zichzelf laten zien op een assertieve manier en consequent handelen.

We kunnen elkaar best aanmoedigen onze communicatie op een hoger level te krijgen zodat we uiteindelijk elkaar beter kunnen begrijpen, aanvoelen, invoelen, zonder al die energie-verkwistende drama's met het risico dat er mensen van wie we echt houden, uit ons leven verdwijnen.

Toch boeiend, niet?
En wie zonder zonde is , werpe de eerste steen....en dat doe ik niet.

We leren ons in deze tijd verbinden vanuit ons hart, te communiceren vanuit ons hart...en met een beetje goeie wil, geloof ik, dat we die drama's kunnen overwinnen.
No war, no fight...no blame, no pain...of ben ik nu terug aan het dromen?
Misschien wel, misschien niet, ik geloof dat we dit samen kunnen.

Liefs
Medium Mieke
www.miekecoigne.com