Copingstijlen in het perspectief en belicht vanuit de huidige situatie! Effect naar kinderen /jongeren! Deel 2 ( van 3)
Deel 2 Copingstijlen in het perspectief en belicht vanuit de huidige situatie. Effect naar kinderen/jongeren.
Coping
Via dit blog kun je bij jezelf onderzoeken hoe jij omgaat met de huidige situatie die mondiaal speelt.
Misschien heb je nog niet eerder gehoord over 'coping'? Iedereen heeft een manier ontwikkeld om zichzelf te handhaven in situaties die als stressvol of als bedreigend worden ervaren.
Aanvankelijk waren er twee manieren, maar zijn door de jaren heen uitgebreid.
De eerste manier om zichzelf te handhaven is probleemgericht. Het handelen richt zich hier op het actief benaderen van de stress veroorzakende situatie. Er wordt nagedacht over de manier waarop de situatie kan aangepakt worden, er wordt een plan opgesteld, en daar volgen dan de uit te voeren stappen om de situatie te bemeesteren. Deze strategie wordt voornamelijk gebruikt als we denken dat we op een of andere manier controle kunnen uitoefenen op de situatie.
De twee manier of strategie is de emotiegerichte aanpak. Hierbij is het handelen voornamelijk gericht op het onder controle houden van de emoties. Stressvolle en bedreigende situaties brengen een scala van emoties met zich mee. Dit kan gaan over stoom afblazen via hardlopen tot steun zoeken bij vrienden. Deze strategie past beter bij situaties waar we zelf niets kunnen in veranderen. Dit is de situatie die voor velen al maanden herkenbaar is. Vermijden, accepteren, boos en agressief worden, afstand nemen....het zijn voorbeelden van deze strategie.
Deze strategieën zien we in situaties waarbij 'verlies' de hoofdzaak is. Het verlies van dierbaren, het verlies van een job, het verlies van inkomen, het verlies van gezondheid. Mensen kunnen dan wel heel gemakkelijk zeggen om je zegeningen te tellen en ergens is dat begrijpelijk. Er zijn nog zoveel redenen om een lichtpunt te zien, maar als het iemand niet lukt om op een positieve manier om te gaan met verlies, dan kan dit enorm veel boosheid en verdriet veroorzaken. Hier neem ik een groot spanningsveld waar op dit moment. Mensen die niet kunnen omgaan met de realiteit dat het leven op een dag stopt, mensen die niet kunnen omgaan dat ze een job moeten loslaten omdat een bedrijf op de klippen loopt en genoodzaakt zijn iets anders te zoeken....kan echt als een diep en zwaar verlies worden ervaren. Dit is angst, angst voor wat nog kan komen, onzekerheid en onveiligheid en alles wat iemand niet geleerd heeft om flexibel met het leven om te gaan, heeft het echt heel zwaar en zeker op dit moment. Begrip en inlevingsvermogen is niet bij iedereen zo krachtig ontwikkeld, en dat is ook een gegeven waar we anders kunnen mee omgaan. Door mensen te zoeken die je die ruimte geven om te rouwen, die niet meteen met adviezen komen aandraven, die niet oordelen noch veroordelen. Die mensen zijn dun gezaaid, maar ze zijn er wél.
Coping heeft een aantal belangrijke functies die bijdragen aan het krachtiger omgaan met stress:
1. het effect van schadelijke externe situaties reduceren
2. het accepteren van of zich aanpassen aan stressvolle situaties
3. het zelfbeeld op een positieve manier bijsturen
4. het houden of hervinden van emotioneel evenwicht, waardoor emotionele stress vermindert
5. het onderhouden van liefdevolle relaties
Het is niet mogelijk noch te voorspellen welke strategie het meeste baat zou hebben, omdat probleemgerichte en emotiegerichte strategieën onderling afhankelijk zijn en samen de totale copingstrategie vormen.
Meerdere strategieën zijn onderzocht door onderzoekers Skinner, Edge, Altman&Sherwood en in 2003 in beeld gebracht. Op basis van een uitgebreide literatuurstudie stelden ze vast dat er meer dan 400 verschillende copingstrategieën zijn! Om nog enigszins de bomen door het bos te zien, zijn de meest gebruikelijk strategieën voorgesteld op driedelige wijze.
1. Hoe de situatie actief aanpakken
- Emoties reguleren
- Plannen maken
- Steun zoeken bij familie en /of vrienden
- Oplossingen zoeken
- Met anderen praten
2. Hoe de situatie ontwijken
- Zwijgen
- Vergeten
- Ontkennen
- Afleiding zoeken
- Jezelf de schuld geven
3. Emotionele reacties
- Boos worden
- Impulsief erop af gaan
- Mokken
- Niet nadenken
- Anderen de schuld geven
De copingstrategieën kunnen worden voorgesteld als afzonderlijke manieren om met een stressvolle situatie om te gaan, maar doorgaans gebruiken mensen meerdere strategieën afhankelijk van de situatie. Als je even kijkt naar de copingstrategieën die op dit moment bij jezelf en de omgeving ingezet worden, kun je zelf evalueren en zien dat de meesten zich doorheen diverse vormen laveren. Eerst was er boosheid, daarna het zoeken naar een rustpunt, om emotioneel op adem te komen, daarna wordt afleiding gezocht, of worden anderen de schuld gegeven. Zo zie je maar dat dit een veel complexer gegeven is.
Copingstrategieën worden geleerd! En waar leer je dit in de basis? In het gezin. Waar kinderen steeds meer oog krijgen, voor wat er in hun omgeving plaatsvindt. Reacties bij jonge kinderen zijn nog ongecoördineerd. Het is pas vanaf het derde levensjaar dat kinderen meer kunnen waarnemen wat er in hun onmiddellijke omgeving gebeurt. Je kunt je dus nu ook voorstellen wat voor een enorme impact het hele corona-gebeuren op zelfs heel jonge kinderen heeft! Zeker in het geval waarin ouders helemaal meegaan in angst. Wellicht werk ik een dieper blog uit vanuit een antroposofische benadering, die verder gaat dan dé gekende psychologische weg. Ik wil het hierbij niet op de eerste laag houden, maar veel dieper doorpakken op de ziel van het jonge en opgroeiend kind en de jongere. Om bij de meest essentiële kern te komen, vraagt dit ook het juiste moment om de doorgave via Steiner zuiver te kunnen ontvangen. Deze deel ik op het 'juiste' ( op aardse wijze) moment.
Kinderen reageren directer op wat ze waarnemen. Op latere leeftijd, ongeveer rond het 6 de levensjaar denken ze meer na over hoe te reageren; dan krijgt de ontwikkeling van bepaalde manieren van reageren op moeilijke situaties meer vorm en precies daarin spelen de ouders/pleegouders/opvoeders een zeer belangrijke rol!
Kinderen nemen natuurlijker wijze de reacties en manier van omgaan met situaties over. Ze zijn trouwens de enige voorbeelden die heel dichtbij aanwezig zijn. In het begin van de ontwikkeling zijn de copingstrategieën nog weinig gepolijst! De kenmerken zijn nog weinig specifiek en beperken zich tot actief of passief reageren.
Andere vroege kenmerken van copingstrategieën zijn 'rigiditeit' en 'flexibiliteit' ( waarover ik het eerder had). Het is al heel vroeg waar te nemen dat het ene kind flexibel meegaat met nieuwe situaties en het andere kind veel moeite heeft om mee te gaan met veranderingen, zich halsstarrig opstelt.
Later worden de manieren van reageren steeds verfijnder en gedifferentieerder. Aan die ontwikkeling draagt het contact met leeftijdgenoten en andere volwassenen bij. Zo ontwikkelt iedereen in de loop van zijn leven bepaalde strategieën waarmee hij reageert op problematische, lastige of bedreigende situaties.
Naarmate de ontwikkeling voortschrijdt, neemt dat aantal toe en krijgen de verschillende manieren van reageren ook meer gestalte in bepaalde stijlen of strategieën. In werkelijkheid beschikt iedereen na verloop van tijd over een klein of groot arsenaal aan 'ingesleten' copingstrategieën.
In de afgelopen jaren is onderzoek verricht naar copingstrategieën bij adolescenten; hieruit blijken sekse en persoonlijkheid, naast opvoeding, ook van invloed op copingstrategieën. Hierbij gaat het met name om de karakterisitieken extraversie en neuroticisme.
Uit de resultaten bleek dat meisjes meer gebruik maken van alle onderzochte copingstrategieën. Ook bleek de mate van extraversie een goede voorspeller voor meer actieve copingstrategieën en de mate van neuroticisme een goede voorspeller voor meer vermijdende strategieën!
Ten slotte werd gevonden dat de relatie tussen de persoonlijkheid en copingstrategieën niet anders was voor jongens dan voor meisjes, met uitzondering van de copingstrategie steun zoeken. Deze relatie was voor jongens positief, maar voor meisjes negatief.
Probleemgerichte coping doet zich in het algemeen voor bij mannen. Vrouwen kiezen meer voor emotiegerichte coping. Zij proberen het probleem te verzachten door steun van anderen te zoeken. Een voorbeeld hiervan is dat vrouwen doorgaans meer klagen; ze doen dat niet direct omdat ze hun probleem opgelost willen zien, maar om troost te krijgen.
Copingstijlen en copingstrategieën
De stijl van coping is de algemene neiging die mensen vertonen om op een bepaalde manier op gebeurtenissen te reageren.
- Vermijdingsgericht: de gewoonte om de stressor te vermijden.
- Controlegericht: de gewoonte om de stressor tegemoet te treden en er aandacht aan te besteden. Dit is een confronterende stijl, waarbij informatie wordt gezocht en verwerkt die relevant is voor de bedreiging van de gezondheid.
Uit de patiëntenzorg komt een tweedeling naar aanleiding van de copingstijl van mensen die ziek zijn:
- Monitors zijn mensen die aandacht aan de stressor besteden. Dit zijn mensen die willen weten en zich informeren.
- Blunters zijn mensen die zich ongevoelig maken. Dit is zichtbaar bij mensen die de neiging hebben om zichzelf af te sluiten voor informatie die relevant is voor de bedreiging, of die afleiding zoeken.
Zeer interessant om daarbij stil te staan
, gezien de situatie waar de mens(heid) nu ruim een jaar in gegijzeld worden!
Een andere veelgebruikte indeling van copingstijlen is:
- Actief aanpakken: problemen worden geanalyseerd en opgelost. Doelgericht te werk gaan om het probleem op te lossen.
- Sociale steun zoeken: troost en begrip zoeken bij anderen, samen met een ander of anderen het probleem oplossen.
- Vermijden: het probleem ontkennen en vermijden. De situatie uit de weg gaan, de situatie op zijn beloop laten en afwachten.
- Palliatieve reactie: zich op anderen dingen dan het probleem focussen, proberen zich prettiger te voelen door bijvoorbeeld te roken, te drinken, te eten...In het extreme geval leidt dit tot verslavingsgedrag en co-dependentie.
- Expressie van emoties: problemen leiden tot geuite frustratie, spanning en agressie. Het laten blijken van boosheid, ergernis, woede, verdriet.
- Geruststellende gedachten en wensdenken: zich voorhouden dat alles vanzelf wel weer goed komt en dat anderen het nog veel zwaarder hebben. Na regen komt zonneschijn.
Interessante link!
Voordat je de test maakt, kun je voor jezelf al even deze kleine test maken. Hoe reageert je, wat is jouw voorkeursstijl?
Wat doe je meestal in stresssituaties?
1. Word je snel zenuwachtig en gehaast als iets onder tijdsdruk moet?
2. Ga je rustig door en kun je goed/efficiënt plannen?
Hoe ga je met conflicten, ruzies om ( op het werk, thuis, in relaties)
1. Loop je weg en laat je het onbesproken?
2. Of stap je op de ander af en praat je het uit?
Hoe ga je om met problemen?
1.Laat je die zo lang mogelijk liggen, hoop je dat het over gaat door te doen alsof de problemen er niet zijn?
2. Los je ze zo snel mogelijk op? Durf je hulp te vragen?
Hoe ga je om met verdriet?
1. Stop je dat weg en verwerk je je verdriet in je eentje?
2. Kun je over je verdriet praten en dit delen met anderen?
Hoe ontspan je jezelf na een drukke dag of week?
1. Je neemt een glas wijn of een biertje en ga je op de bank tv kijken?
2. Maak je een wandeling in de natuur, ga je sporten of doe je ontspanningsoefeningen?
Gediplomeerd Stress en Burnout Coach
