Transactionele Analyse. Mens, erger je niet.
Transactionele Analyse. Mens, erger je niet.
Een van de belangrijkste vaardigheden in de omgang met andere mensen is het kunnen creëren van win-winsituaties, waarbij beide betrokkenen echt voordeel hebben gehaald uit de transactie.
Bijna iedereen weet hoe te ‘winnen’ door spelletjes te spelen, anderen te verslaan en een ‘win-verlies'-situatie te creëren, maar ervoor zorgen dat jullie allebei‘ winnen ’is veel moeilijker.
Om te beginnen na te denken over hoe we dit kunnen doen, moeten we een beetje psychologie bespreken, en in het bijzonder Transactionele Analyse. Thomas Harris 'boek ‘Ik ben OK - Jij bent OK’ is de fundamentele tekst, geschreven vanuit een klinisch perspectief. Het denken werkt echter voor alle transacties, alleen is de realiteit in transacties/communicatie in heel veel situaties anders.
Transacties zijn de dagelijkse valuta van menselijke interactie. In de meest eenvoudige vorm is een transactie ‘Ik doe iets voor jou en jij doet iets terug’.
Transactionele analyse is gebaseerd op het inzicht dat iedereen uit drie delen bestaat: ouder, volwassene en kind.
De ouder is het aangeleerde element en is in feite de ongefilterde opnames van de eerste vijf jaar van je leven. Het kan worden gezien als wat je ouders je in die tijd bewust of onbewust hebben geleerd. Het kan veiligheidsinformatie bevatten ('Ren niet over de weg!'), Overtuigingen (religieuze of ‘levens’ systemen) en regels voor het leven.
Het kind is de ‘gevoelde ervaring’ of de herinnerde reacties van de ‘kleine persoon’ op de volwassen wereld, opnieuw in de eerste vijf jaar. In het algemeen gaat het bij het kind om emotie en gevoelens, aangezien deze de belangrijkste reacties zijn bij kleine kinderen.
De volwassene is het denk- of redeneerelement dat de ouder- en kindgegevens onderzoekt en op basis van realiteit en ervaring beslist of deze juist zijn of niet.
De basis van transactionele analyse is om vast te stellen welke van de drie onderdelen, ouder, volwassene of kind, bij de transactie is betrokken, en vervolgens passende maatregelen te nemen.
Hoe werkt identificatie?
Wanneer de ouder erbij betrokken is, zijn er enkele give-aways in de gebruikte taal, met veelgebruikte uitdrukkingen als 'nooit', 'altijd', 'zou moeten' en 'zou moeten', vooral wanneer deze worden gebruikt zonder te overwegen of de positie verstandig is . Er kunnen ook gebaren zijn zoals knippen met de vingers en hoofdschudden.
Het kind manifesteert zich vaak in een zeer emotionele reactie. Verbale aanwijzingen zijn onder meer het gebruik van kinderachtige woorden en uitdrukkingen als ‘ik wil’, ‘ga’, ‘wil niet’ en ‘ik wil niet’.
De volwassene manifesteert zich door middel van feitenonderzoek. De basistaal van de volwassene is een reeks vragen: wie, wat, waarom, waar, hoe?
Met dit verstand kunt u beginnen te identificeren wie er bij uw dagelijkse transacties betrokken is, en je kunt ook beginnen te zien hoe je de wereld zou kunnen veranderen, in ieder geval een beetje.
Overweeg iemand die klaagt over het niveau van dienstverlening dat hij heeft ontvangen.
Stel dat ze zeggen: "Het is gewoon niet goed genoeg. Er moet iets gebeuren!" Dit is waarschijnlijk hun ouder die praat, want het is erg verontwaardigd.
De persoon aan het einde van de klacht heeft een keuze over wie reageert:
1. Kind: Het is niet mijn schuld, ik had er niets mee te maken. Het heeft geen zin het mij te vertellen.
2. Ouder: het is een schande, nietwaar? Het is de computer, weet je.
3. Volwassene: ik zie je probleem. Wat kan ik doen om het recht te zetten?
De reactie van het kind zal waarschijnlijk leiden tot meer kritiek van de ouders en mogelijk geschreeuw, aangezien de klager probeert duidelijk te maken dat het hem niets kan schelen wiens schuld het is, hij wil gewoon dat er iets wordt gedaan!
Het is onwaarschijnlijk dat de reactie van de ouder erg behulpzaam is om iets gedaan te krijgen of om de klager snel te laten verhuizen. In het beste geval zullen de twee het erover eens zijn dat het vreselijk is, en dat er echt iets aan moet worden gedaan, waarschijnlijk behoorlijk lang.
Het antwoord van de volwassene verplaatst de klager daarentegen naar een positie voor volwassenen. Het stelt snel vast wat het probleem oplost en ze weer gelukkig maakt.
Levensposities
Het volgende deel van Transactionele Analyse is de identificatie van levensposities.
Harris is van mening dat een kind al van jongs af aan het standpunt accepteert dat zijn ouders ‘OK’ zijn. Ouders besteden veel tijd aan het vertellen van kinderen om dingen niet te doen, als een normaal onderdeel om hen te helpen opgroeien tot een beschaafde en functionerende volwassene.
De 'volwassene' bij een kind besluit logischerwijs dat hij of zij 'niet oké' moet zijn.
Dus de basispositie voor de meeste mensen van kinds af aan is ‘Je bent oké - ik ben niet oké’. Harris benadrukt dat het er niet om gaat of je een gelukkige of een ongelukkige jeugd hebt gehad: dit is een levenspositie die iedereen bereikt. Het zorgt ervoor dat het kind dingen doet om de ‘OK’ mensen te plezieren, zodat ze lof en beloningen verdienen en zich beter voelen over zichzelf.
Veel mensen gaan nooit verder dan deze fundamentele levenspositie. Ze gaan hun hele leven door met het zoeken naar beloningen en lof van degenen die groter of belangrijker zijn dan zij, om zichzelf te valideren en zichzelf meer ‘OK’ te laten voelen. Hun fundamentele positie verandert echter niet.
